Escape roomy, czyli pokoje zagadek, to popularna forma rozrywki, w której gracze rozwiązują łamigłówki, by wydostać się z zamkniętej przestrzeni. Ich korzenie sięgają gier komputerowych, które dostarczyły inspiracji zarówno w zakresie mechaniki, jak i narracji.
Początki – gry tekstowe i point-and-click
Pierwsze gry przypominające escape roomy to interaktywne fikcje tekstowe z lat 80., takie jak "Zork". Gracze eksplorowali wirtualne przestrzenie, wpisując komendy, by badać otoczenie i rozwiązywać zagadki.
Wraz z rozwojem technologii komputerowej, tekstowe przygodówki ustąpiły miejsca grom point-and-click. Gracze mogli już używać myszki do eksplorowania interaktywnych lokacji, zbierania przedmiotów i rozwiązywania zagadek.
Jednym z najważniejszych tytułów tego gatunku było "Myst" (1993), które przeniosło graczy do pięknie zaprojektowanego świata pełnego skomplikowanych zagadek. Ta gra, uznawana za prekursora segmentu escape-the-room, wymagała od graczy łączenia wskazówek i odnajdywania ukrytych mechanizmów, co bezpośrednio wpłynęło na późniejsze pokoje zagadek w rzeczywistości.
Od gier online do rzeczywistości
Na początku XXI wieku koncepcja „ucieczki z pokoju” przeniosła się do gier przeglądarkowych i mobilnych. Tytuły takie jak Crimson Room (2004) zapoczątkowały nową falę popularności – gracze byli zamknięci w wirtualnym pomieszczeniu i musieli odnajdywać oraz łączyć przedmioty, aby znaleźć wyjście.
Ten rodzaj rozgrywki stał się tak popularny, że wielu twórców escape roomów zaczęło czerpać inspirację właśnie z tych gier, przekładając ich mechaniki na prawdziwe, fizyczne doświadczenia.
Prawdziwy przełom nastąpił w 2006 roku, gdy programiści z Doliny Krzemowej stworzyli grę Origin, inspirowaną twórczością Agathy Christie. Jej sukces sprawił, że niektórzy twórcy zaczęli eksperymentować z przeniesieniem tej koncepcji do rzeczywistości.
Pierwsze escape roomy powstały w Japonii, a następnie szybko rozprzestrzeniły się na całym świecie. Z początku przypominały one proste pokoje z zagadkami, ale z czasem zaczęły czerpać coraz więcej elementów ze świata gier komputerowych.
Współczesne pokoje zagadek korzystają z technologii VR (wirtualnej rzeczywistości) i AR (rozszerzonej rzeczywistości), aby jeszcze bardziej upodobnić się do gier komputerowych. Dzięki temu gracze mogą wchodzić w interakcję z cyfrowymi elementami, co poszerza możliwości rozgrywki.
Niektóre escape roomy korzystają również z nieliniowych narracji, co jest kolejnym zapożyczeniem ze świata gier – każda decyzja może prowadzić do innego zakończenia, a uczestnicy mogą eksplorować przestrzeń w dowolnej kolejności.
Od gier komputerowych się zaczęło, a dzisiaj przeżywamy fikcyjne scenariusze na własnej skórze. Escape roomy w dalszym ciągu się rozwijają, co z każdym kolejnym rokiem coraz bardziej przyczynia się do zacierania granicy między wymyślonym światem a rzeczywistością.